توسعه فضای سبز فرا شهری بندربوشهر وصنعت اکوتوریسم:

توسعه فضای سبز فرا شهری بندربوشهر وصنعت اکوتوریسم:

شهرهای کنونی با آسیب های زیادی نظیر کمبود فضای سبز شهری و فراشهری ،تأمین آب و انرژی ،کمبود زمین، تغییرات اقلیم محلی ،شکل‌گیری جزیره حرارتی ،کمبود منابع درآمدی و... روبرو هستند .

روند افزایش جمعیت شهرها، تراکم ساختمان ها، ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی صوتی، فاضلاب ها، زباله ها و...، باعث بروز فشارهای روحی روانی و افزایش بیماری های قلبی و تنفسی شهرنشینان گردیده، لذا نیاز به گذران اوقات فراغت در خارج از فضای شهری روز به روز بیشتر احساس شود. در این شرایط توسعه فضای سبز شهری و فراشهری ضمن اینکه می تواند یک عامل راهگشا درکاهش آلودگی، اعتدال آب و هوا، ایجاد چشم اندازهای زیبا و کمربند سبز در فضای  بیرونی شهر باشد، از این طریق محیط دلپذیری را برای شهروندان و گردشگران فراهم می آورد.
اکثر کشورهای جهان در آغاز قرن بیستم به این نتیجه رسیدند که باید نگاه خود را نسبت به طبیعت تغییر دهند و با یک دیدگاه مقدس به آن بنگرند،به شکلی که آیندگان نیز از آن سهمی داشته باشند و هم‌زمان به نیازهای روحی انسان امروز نیز پاسخ مثبت داده شود. این توجه کارشناسان به طبیعت و اقبال گسترده و روزافزون گردشگران، سبب شد که توریسم واکوتوریسم در ردیف یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی کشورها قرار گیرد، به همین دلیل در هر نقطه از کره زمین گام‌های مؤثری در جهت شناخت زیست‌بوم‌ها، بازسازی، تولید و تکثیرگیاهان بومی برداشته شد و این روند همچنان با دقت و سرعت بیشتری ادامه دارد. امروزه یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی کشورها به‌خصوص کشورهای درحال‌توسعه نظیر ایران، توسعه محیط طبیعی توریسم و تأکید بر زیست‌بوم محلی است . کشورهای زیادی ازجمله نپال ، تایلند ،چین در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌اند.
اکوتوریسم یک حرفه مناسب برای زمان حال و آینده است و یک نگاه نو به صنعت جهانگردی دارد. بسیاری آن را مترقی‌ترین بخش صنعت می‌دانند. آمارها نشان می‌دهد از کل توریست‌های بین‌المللی بیش از60 درصد  توریسم‌های طبیعی هستند. توجه به محیط طبیعی توریسم دارای فواید محیط زیستی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی  محلی و ملی است.
از نظر<< پاتریک گدس>>  شهر از محیط طبیعی که در آن به وجود آمده جدایی‌ناپذیر است و تنها وقتی به ساختمان آن می‌توان پی برد که وضعیت طبیعی آن موردمطالعه قرار گیرد، پایه‌های اقتصادی آن شناخته شود و ریشه‌های تاریخی آن معلوم گردد.
طرح فضای سبز فراشهری بندر بوشهر با کشت مصنوعی گیاهان بومی مانند حرا ( گونه خاصی از مانگرو) وسالیکورنیا در سواحل شرقی شهر می‌تواند نقش مهمی دراقتصاد آن و توسعه صنعت اکوتوریسم ( محیط طبیعی توریسم ) داشته باشد.
با توجه به ساختار طبیعی بندر بوشهر(شبه‌جزیره بودن ) و گستردگی ساحل از پتانسیل‌های زیادی جهت توسعه همه‌جانبه، متوازن و پایدار برخوردارمی باشد به همین دلیل فکر ایجاد پارک جنگلی حرا نیزمی تواند محیط‌زیست ویژه‌ای در شرق این شبه‌جزیره (در دوسویه جاده و نواحی پیرامونی آن) ایجاد نماید.موفقیت در طرح فضای سبز فرا شهری با احیاء زیست‌بوم محلی حرا و سالیکورنیا نه‌تنها موجب افزایش درآمد و ایجاد اشتغال می‌شود بلکه از اتکای اقتصادی به صادرات نفت و گاز نیز کاسته می‌شود. موفقیت اجرای این  طرح علاوه بر نیاز به افراد متخصص و آموزش‌دیده ، همیاری و همکاری سازمان‌های مسئول از جمله شهرداری، سازمان جهانگردی و گردشگری ، سازمان محیط‌زیست و مرکز تحقیقات کشاورزی را می‌طلبد.
سواحل شرق و جنوب شرق  شهر بوشهر با دارا بودن شیب بسیار ملایم (کمتر از 5درصد)، قرارگیری در عرض جغرافیایی مناسب (29-28 درجه )، شرایط جزر و مدی ، رسوبات گلی و باتلاقی ریزدانه ، آب‌های گرم و شور خلیج‌فارس با دمای متوسط بالاتر از19 درجه ،وجود خورها و خلیج‌های کوچک و کم‌عمق و آب‌وهوای گرمسیری،  پتانسیل خاصی جهت کاشت گیاه حرا و چندل در نوار ساحلی و به‌مراتب دور از ساحل، اکوسیستم سالیکورنیا برخوردار است. هرکدام از این شرایط برای رویش جامعه گیاهی ساحل زی خود جای بحث و بررسی گسترده دارد.
کشت و رویش جامعه درختی حرا به‌صورت گیاه<< بوم- محور>> علاوه بر اهمیت‌های زیست‌محیطی فراوان ، تأمین علوفه ،تولید چوب و کاغذ ،پایداری ساحل ،زمینه توسعه اکوتوریسم و جذب گردشگران را در فصل معتدل فراهم می‌آورد. موقعیت جغرافیائی سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان این منطقه از جهان را به محل زیست مناسبی برای درخت دریایی حرا کرده است. این جامعه جنگلی در بعضی از مناطق مانند جزیره قشم و نای بند به‌صورت انبوه و خودرو دیده می‌شود، البته با مطالعه شرایط رویش و تولیدمثل (تولید نشاء یازنده زایی،ایجاد دانه،پاجوش) به کشت مصنوعی  نهال‌های سالم در کنار خورها ،سواحل باتلاقی و جزرومدی اقدام نمود وبر تراکم و سطح زیر کشت آن افزود.
سالیکورنیا به‌صورت گیاه علفی یک‌ساله و زراعی اهمیت‌های زیادی برای احیاء اراضی شور و گرمسیری در نوار ساحلی بندر بوشهر می‌تواند داشته باشد ازجمله: توانایی تجزیه آلودگی‌ها در خاک ، گیاهی کارآمد در جهت بیابان‌زدایی ،بهبود چرخه‌ی اکولوژیک ، تولید روغن و علوفه ، اشتغال‌زایی و گسترش فضای سبز برون‌شهری ،آبزی‌پروری و پرورش ماهی و میگو در کانال‌های آبیاری گیاه سالیکورنیا ، ایجاد چشم‌اندازی زیبا در مبادی ورودی شهر و تولید یک گیاه خوراکی که در آینده با توجه به کمبود غذا و افزایش جمعیت از آن استفاده خواهد شد. بندر بوشهر در سواحل خلیج‌فارس می‌تواند پیشتاز در کشت این گیاه باشد ،هرچند مشکلاتی هم برای تولید و تهیه بذر، روغن‌گیری و مکانیزاسیون وجود دارد.
ازآنجایی‌که شهرباید به‌عنوان یک سیستم با محیط طبیعی پیرامون خود یک ارتباط دوسویه داشته باشد تا بتواند مقر و موقعیت خود را در ادوار مختلف تاریخ حفظ نماید و به حیات خود به‌طور پایدار ادامه دهد، بنابراین در کنار مزایای خاص بندر بوشهر نظیر شبه‌جزیره بودن، دسترسی به راه‌آبی، رونق صادرات و واردات، صیادی، تجارت و... می‌توان با توجه و نگاه نو به ایجاد فضای سبز و محیط‌زیست پیرامون شهری به سمت توسعه متوازن و پایدار حرکت نمود. 
مشارکت مردم و سازمان‌ها با تغییر تدریجی فرهنگ‌ها ،فرهنگ‌سازی ،رشد فرهنگ عمومی شهرنشینی و آموزش همگانی به شکل نصب پوستر و اطلاع‌رسانی رسانه‌ای ، یکی از بهترین روش‌های توسعه فضای سبز شهری و افزایش پارک‌ها می‌باشد. با این مشارکت و توجه مسئولانه به زیست‌بوم حرا و سالیکورنیا،علی الرغم شرایط طبیعی نامساعد، شهر بوشهر می‌تواند در رتبه‌بندی جهانی شهر سبز جایگاه مناسبی را به خود اختصاص دهد.
 
 نویسنده  : راضیه اشعثی مدرس
 

ارسال دیدگاه