با توجه به افزایش تبلیغات در خصوص مصرف نمک دریا و سنگ نمک به جای نمک یددار تصفیه شده باید بدانید که:
1- استفاده از سنگ نمک در هیچ یک از مراحل پخت غذا و یا تهیه چاشنی ها (خیساندن برنج ، نمک سود کردن، تهیه انواع شورها و ترشی ها و ....) در نانوایی ها، بیمارستان ها، رستوران ها و سایر مراکز تهیه و طبخ غذا به این دلیل که فاقد ید بوده و در عین حال دارای انواع ناخالصی های محلول و غیر محلول ( گچ ، ماسه، شن و ....، سرب، کادمیوم، جیوه و ....) است مجاز نمی باشد.
لذا خواهشمند است دستور فرمائید آموزش و اطلاع رسانی در زمینه مصرف نمک ید دار تصفیه شده و پیامد های بهداشتی مصرف سنگ نمک مورد توجه خاص قرار گیرد.
 
2- نمک دریا نیز تصفیه شده نبوده و حاوی انواع ناخالصی ها از جمله مواد نامحلول مانند شن، ماسه، خاک، گچ و مواد آلوده کننده و مواد محلول سختی مانند کلیسم، منیزیم، فلزات سنگین مثل سرب، جیوه، آرسینک و کادمیوم است و می تواند عوارض نامطلوبی در دستگاه گوارش، کبد، کلیه ها و ریه ها ایجاد کند و منجر به بروز مسمومیت شود. اختلال در جذب ریز مغذی هایی مانند آهن و روی از مضرات دیگر ناخالصی های نمک دریا است. ضمنا نمک دریا فاقد ید کافی مطابق با استاندارد اعلام شده برای پیشگیری از گواتر و اختلالات ناشی از کمبود ید می باشد.
3- متاسفانه تبلیغات نا آگاهانه و وسیع انواع نمک های سنگ و نمک دریا با عنوان نمک های طبیعی و داشتن خواص درمانی و عدم تاثیر مصرف در بیماران دارای فشار خون بالا، بیماران قلبی، دیابتی و زنان باردار و هزار و یک خاصیت غیر واقع، غیر منطقی و غیر علمی تبدیلبه یک تهدید مهم برای هم میهنان ما شده است.
 
4- عوارض جبران ناپذیر عدم وجود ید از یک سو و همچنین وجود فلزات سنگین همچون سرب، کادمیوم، جیوه و ... که باعث بروز انواع سرطان و بیماریهای کلیوی و دیگر بیماری ها می شود و از سوی دیگر وجود گچ، شن و ماسه به عنوان یک ناخالصی غیر محلول در نمک هایی که بعضا به عنوان نمک طبیعی ( سنگ نمک ، نمک دریا ) عنوان می شوند، باعث گمراهی آحاد مردم شده و مصرف آن تهدید جدی برای سلامت مردم می باشد.
 
5- تاکید می گردد که تنها از نمک ید دار تصفیه شده جهت مصرف روزانه استفاده گردد، زیرا در کشور ما آب و خاک فاقد ید می باشد و بنابراین لازم است برای تامین ید لازم به عنوان مطمئن ترین و ارزان ترین راه از نمک ید دار تصفیه شده در غذا استفاده نمود. البته ید در منابع غذایی به خصوص غذاهای دریایی مانند ماهی های آب شور، صدف، جلبک و گیاهان دریایی نیز وجود دارد و مصرف این منابع غذایی کمک خوبی به تامین ید در بدن می نماید.
 
6- کمبود ید موجب گواتر ( بزرگ شدن غده تیروئید )، اختلالات عضوی، عدم پیشرفت تحصیلی ( کند ذهنی)، اختلالات عصبی، بلوغ دیررس، کوتاهی قد، کریتنیسیم Cretinism (عقب ماندگی شدید جسمی و ذهنی )، نازایی، سقط جنین و تولد نوزاد مرده در زنان می شود.
 
7- لازم به یادآوری است که مصرف نمک های غیر ید دار و غیر تصفیه باعث بازگشت عوارض جبران ناپذیر کمبود ید و همچنین خطر ابتلا به انواع سرطان، بیماریهای داخلی، کلیوی، گوارشی و سنگ کلیه در کشور بیشتر شده و هدر دادن هزینه های دهه گذشته و گذاشتن هزینه های درمانی سنگین به دوش دولت و خانواده ها خواهد بود.
 
8- تاکید می شود برای پیشگیری از ابتلا به فشار خون و بیماری های قلب و عروقی از نمک کم، اما همان مقدار کم از نمک های تصفیه شده ید دار استفاده گردد. میزان نمک توصیه شده در روز بر اساس استاندارد جهانی 5 گرم می باشد که شامل نمک اضافه شده در حین پخت غذا و نمکی که به صورت پنهان در غذاهای آماده و برخی سبزیجات (مانند سبزیجات محلی کاکل، منگک و ...) و مواد غذایی دیگر وجود دارد می باشد. این مقدار برای کودکان 3 گرم در روز می باشد که باید همین مقدار نیز از نمک یددار تصفیه شده تامین گردد.
 
9- نمک یددار تصفیه شده را در ظروف درب دار و تیره و به دور از نور و حرارت نگهداری نموده و در آخر طبخ به غذا اضافه کنید تا حرارت کمتری دیده و ید آن بهتر حفظ شود.
 
10- با مصرف نمک ید دار حدود 900 هزار نوزاد در برابر عوارض کمبود ید محافظت می شوند. در کشور ما خوشبختانه با همگانی کردن نمک ید دار شیوع گواتر به طور چشمگیری کاهش یافته و این میزان از 52% در سال 1375 به 9/8 % در سال 83 رسیده است و همچنان در صورت تداوم مصرف ید از طریق مصرف نمک ید دار تصفیه شده میزان شیوع در حال کاهش می باشد.
 

واحد بهبود تغذیه – مرکز بهداشت شهرستان بوشهر