روند توسعه درمان استان بوشهر:
در گذار از سنت به مدرنیته و فرا مدرنیته و رصد آن در شبکههای اجتماعی
دکتر عبدالرسول خسروی- عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
امروزه در محيط پویا، پر تلاطم و متغیر که آهنگ و شدت تغييرات در آن هر روز بيشتر از گذشته است، علاوه بر سرعت تغييرات، پيچيدگي مسائل هم افزوده شده است. از ويژگيهاي مهم آن، مخاطرهپذيري، ريسک، فردگرايي، و هنجارزدايي است و انعطافپذيري فضاي کار و ناامني نيز در آن قابل مشاهده است، این پیچیدگی در حوزه بهداشت و درمان نیز اندکی بیشتر قابل مشاهده است. با ایجاد و توسعه شبکههای اجتماعی، تنوع شبکهها و امکانات موجود در این شبکهها، فضای انتقادپذیرتر و امکانات تعاملی بیشتری نیز بر این پیچیدگیهای افزوده شده است و مدیران را با چالشهای جدی مواجه ساخته است. از آنجاییکه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور به دلیل تنوع وظایف کاری یکی از پرکارترین وزارتخانه های کشور به حساب میآید، این وزارتخانه که دارای چارت مدیریتی پیچیدهای است، هم باید در حوزه سلامت جامعه، هم در خصوص درمان بیماریها، هم در حوزه غذا و دارو و هم در زمینه آموزش پزشکی فعالیت کند.
مديران بهويژه مديران حوزه بهداشت و درمان بايد پيچيدگيها و ابهامات را مديريت کنند و بايد عکسالعمل هايشان به موقع بوده و سرعت و اثر بخشي کافي را داشته باشند. در اين فضا مدیریت پویا که بتواند سازمان را از آسيبهاي تحولات بنياني هدايت کند، اهميت پيدا ميکند. مديران حوزه درمان فعلي بايد سريع، اثربخش، خلاق، منعطف، رهبر و در جستجوي روشهاي منعطف و کارآمد باشند، تا بتوانند پيچيدگيها و ابهامات را مديريت نمايند، زيرا با تکيه بر روشهاي سنتي مديريت نميتوان مسائل پيچيده و چند بعدي حاضر را حل نمود. هرچند با تغييراتي که در اصول و مولفههاي مديريت ايجاد شده است اما همواره هدف همه مديران (چه در عصر سنت، چه در عصر مدرن يا پستمدرن) اين موضوع بوده که محيطي را به وجود آورند که در آن مردم بتوانند با صرف کمترين زمان، پول، مواد و تحمل کمترين ناخشنودي فردي به هدفهاي گروهي دست يابند يا با منابعي که در دست دارند بتوانند به بيشترين اندازه ممکن به هدفهاي دلخواه برسند. مديران حوزه درمان بايد قادر به مشاهده افقي فراتر از موانع کوتاه مدت و يا مسائل موقتي سازمان باشند، به عقايد بیماران احترام گذاشته، در ضمن خلاق و نوآور بودن با ترغيب کادر پزشکی و پیراپزشکی، پرستاران آنان را نيز خلاق، خودکنترل، خود سازمان ده، و هم آفرين بار آورند و در يک کلام مدير پست مدرن باشند.
یکی از شاخصهای مهم برای سنجش میزان توسعه یافتگی و رفاه مردم، بررسی وضعیت بهداشت، درمان و سلامت مردم است. وضعیت بهداشت و درمان استان در سه دهه گذشته در شاخصهای مرگ و میر نوزادان به هنگام تولد، مرگ و میر کودکان زیر 5 سال، مرگ و میر مادران به علت عوارض بارداری و زایمان، امید به زندگی مردان، امید به زندگی زنان، تعداد پزشکان، تعداد دانشجویان پزشکی، تعداد بیمارستانها، تعداد تحتهای بیمارستانی، تعداد جمعیت تحت پوشش بیمه ارتقا یافته است. بررسی نشان میدهد که اقدامات موثری در طول سه دهه گذشته انجام شده است، اما مشکلات و انتقاداتی جدی نیز به سیستم بهداشت و درمان کشور وارد است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
جدول شماره 1. مقایسه وضعیت بیمارستانهای دولتی استان
مديران بهويژه مديران حوزه بهداشت و درمان بايد پيچيدگيها و ابهامات را مديريت کنند و بايد عکسالعمل هايشان به موقع بوده و سرعت و اثر بخشي کافي را داشته باشند. در اين فضا مدیریت پویا که بتواند سازمان را از آسيبهاي تحولات بنياني هدايت کند، اهميت پيدا ميکند. مديران حوزه درمان فعلي بايد سريع، اثربخش، خلاق، منعطف، رهبر و در جستجوي روشهاي منعطف و کارآمد باشند، تا بتوانند پيچيدگيها و ابهامات را مديريت نمايند، زيرا با تکيه بر روشهاي سنتي مديريت نميتوان مسائل پيچيده و چند بعدي حاضر را حل نمود. هرچند با تغييراتي که در اصول و مولفههاي مديريت ايجاد شده است اما همواره هدف همه مديران (چه در عصر سنت، چه در عصر مدرن يا پستمدرن) اين موضوع بوده که محيطي را به وجود آورند که در آن مردم بتوانند با صرف کمترين زمان، پول، مواد و تحمل کمترين ناخشنودي فردي به هدفهاي گروهي دست يابند يا با منابعي که در دست دارند بتوانند به بيشترين اندازه ممکن به هدفهاي دلخواه برسند. مديران حوزه درمان بايد قادر به مشاهده افقي فراتر از موانع کوتاه مدت و يا مسائل موقتي سازمان باشند، به عقايد بیماران احترام گذاشته، در ضمن خلاق و نوآور بودن با ترغيب کادر پزشکی و پیراپزشکی، پرستاران آنان را نيز خلاق، خودکنترل، خود سازمان ده، و هم آفرين بار آورند و در يک کلام مدير پست مدرن باشند.
یکی از شاخصهای مهم برای سنجش میزان توسعه یافتگی و رفاه مردم، بررسی وضعیت بهداشت، درمان و سلامت مردم است. وضعیت بهداشت و درمان استان در سه دهه گذشته در شاخصهای مرگ و میر نوزادان به هنگام تولد، مرگ و میر کودکان زیر 5 سال، مرگ و میر مادران به علت عوارض بارداری و زایمان، امید به زندگی مردان، امید به زندگی زنان، تعداد پزشکان، تعداد دانشجویان پزشکی، تعداد بیمارستانها، تعداد تحتهای بیمارستانی، تعداد جمعیت تحت پوشش بیمه ارتقا یافته است. بررسی نشان میدهد که اقدامات موثری در طول سه دهه گذشته انجام شده است، اما مشکلات و انتقاداتی جدی نیز به سیستم بهداشت و درمان کشور وارد است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
جدول شماره 1. مقایسه وضعیت بیمارستانهای دولتی استان
ردیف | استان | بیمارستان | تخت فعال | تخت ویژه |
1 | بوشهر در سال 1356 | 3 | 190 | - |
2 | بوشهر در سال 1390 | 10 | 938 | 84 |
3 | بوشهر در سال 1395 | 13 | 1348 | 143 |
برحسب آمار موجود در سال 1356 در استان بوشهر تعداد 3 بیمارستان و 190 تخت بیمارستانی وجود داشت که در سال 1390به 10 بیمارستان و تعداد 938 تخت و در سال 1395 به 13 بیمارستان و 1348 تخت فعال افزایش یافته است. افزایش حدود هشتاد درصدی تخت های ویژه استان در طول برنامه پنجم از جمله دست آوردهای قابل تحسین مدیران ارشد حوزه سلامت استان می باشد.
جدول شماره 2. مقایسه وضعیت پزشکان استان
ردیف | استان | پزشکان عمومی | پزشکان تخصصی | جمع کل | ||||||
1 | بوشهر در سال 1356 | 113 | 1 | 114 | ||||||
2 | بوشهر در سال 1390 | عمومی | کودکان | جراحی عععمومی | زنان | بیهوشی | سایر | جمع کل | ||
427 | - | - | - | - | - | 316 | 743 | |||
3 | بوشهر در سال 1395 | 482 | 55 | 36 | 39 | 34 | 256 | 420 | 902 |
در بخش نیروی انسانی خصوصا پزشکان متخصص و عمومی شرایط بیانگر این است که هم اکنون شاخص تعداد متخصص به جمعیت حدود 38 متخصص به هر 100000 نفر جمعیت می باشد که در مقایسه با سال 1390 که حدود 32 متخصص در هر 100000 نفر جمعیت بوده است، این شاخص رو به بهبود است اگر چه تا میزان مطلوب فاصله زیادی هست.
یکی از اهداف انقلاب اسلامی، بالا بردن سطح سلامت و ایجاد شرایط لازم برای دسترسی عادلانه و فراگیر آحاد مردم به خدمات بهداشتی درمانی مناسب یا به عبارتی تحقق عدالت در سلامت بود. به همین منظور از آغاز انقلاب اسلامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از جمله وزارتخانههای فعال ایران سعی در حفظ تأمین و ارتقاء سلامت مردم جامعه داشت و برای رسیدن به اهداف خود اقدام به تامین نیروی انسانی ورزیده، تأسیس مراکز درمانی و ساخت بیمارستان ها، ارتقاء سطح کیفیت تجهیزات پزشکی و نیز دادن آموزش و بالا بردن سطح آگاهی مردم نسبت به بیماریها و آموختن روشهای پیشگیری ازآنها کرد. علیرغم فعالیتهای چشمگیر دولت در حوزه بهداشت و درمان استان امروزه انتقادات و مشکلاتی نیز وجود دارد که بعضا در شبکههای اجتماعی با اغراض سیاسی و گاهی خیرخواهانه بر روند سیستم بهداشتی درمانی استان بوشهر وارد میشود . که در این ارتباط موارد ذیل قابل توجه می باشد
- با وجود توسعه سیستم بهداشت و درمان استان باید پذیرفت که بسیاری از مشکلات این حوزه به ساختار سیستم بهداشت و درمان کشور بر میگردد و از دست مدیران درمان استان خارج است. مانند ردیفهای اعتباری، چارت سازمانی، نبود مشوقهای لازم، مشکلات ساختاری مدیریتی که لازم است مدیران وزارت بهداشت ضمن بازنگری در تشکیلات به توسعه متوازن در حوزه بهداشت، درمان و آموزش کشور بپردازند و اختیارات کلان منطقهها را افزایش دهند.
- مشکل بعدی مدیریت کلان درمان استان نگاه سیاسی به مقوله درمان است که متاسفانه اثرات زیانبار و جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت. دخالتهای بیجای برخی از مدیران استانی، مدیران حزبی و تشکیلاتی و حتی دخالتهای نابجای نمایندگان، فرمانداران، بخشداران میتواند آسیبهای جدی به مدیریت کلان درمان استان وارد کند. اصولا مقوله درمان نگاه سیاسی بر نمیتابد. مدیریت تخصصی و فراجناحی و عدم سیاسیکاری از مهمترین راهکارهای پیشنهادی میباشد.
- باید قبول کرد که علیرغم توسعه بهداشت، آموزش و درمان استان اما همچنان مدیریت کلان درمان استان مشکلات مزمن جدی دارد که این مشکلات در کوتاه مدت حل نمیشود و باید مدیریت فارغ از هر گونه جناحبندی، با ثبات مدیریتی در عین حال نظارت درست و منطقی حاکم باشد که در این زمینه شواهد نشان میدهد که به غیر از ثبات و مشکلات مدیریتی سایر مسایل درمان روند رو به شد و جلو دارد.
- باید در نظر داشت که ساختار مشکل درمان استان از مشکل ساختاری کشور جدا نمی شود، بنابراین در کوتاه مدت از دست مدیران ما کاری بر نمیآید و این مشکلات به صورت ریشهای بایستی حل شود. اما نظارت درست و منطقی مردم و سازمانهای مردمنهاد و مشارکت خیران حوزه سلامت همراه با پیشنهادهای تخصصی و گره گشا میتواند به مدیران کلان درمان استان در برون رفت از مشکلات کمک کند . امروزه متاسفانه کوچکترین خطای که در حوزه پزشکی اتفاق میافتد همه نگاهها به دنبال تسویهحسابهای شخصی است. لازم است پژوهشگران، اندیشمندان ضمن صبر و بردباری به پیشنهادی تخصصی در این حوزه همت بگمارند.
- یکی از مشکلات درمان استان عدم تربیت نیروهای بومی و کمبود سهمیه برای نیروهای بومی استان است که درمان استان چندین سال از فقر نیروی بومی تخصصی رنج برده و با توجه به این که در این سالها به نیروی تخصصی درمان به ویژه در حوزه مدیریت مسلح شده است. اما همچنان نبود متخصصان بومی در مراکز شهرستانها از مشکلات جدی است. پرورش نیروهای جوان برای آینده و طرح مدیران فردا باید با جدیت دنبال شود. نیروهای سیاسی اجتماعی استان لازم است که در این زمینه گامهای جدی بردارند. بورسیه کردن دانشجویان توسط فرمانداریها و شوراهای شهر از جمله راهکارهای جدی پیشنهادی است که باید دنبال شود.
در پایان اگر مساله عدالت در درمان را مورد توجه قرار دهیم و از دیلم تا جم رصد شود شاهد عدالت در درمان در استان هستیم که نشان میدهد در طول دهه اخیر به ویژه در دولت تدبیر و امید اتفاقات خوبی در حوزه درمان روی داده است و حوزه درمان استان از سایر بخشهای استان مانند صنعت کشاورزی عقب تر نمی باشد
ساختارجمله ایراد دارد. بررسی مجدد
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
ریشهکنی بیسوادی در استان بوشهر نیازمند عزم عمومی است
-
با قاطعیت می گویم زندگی شخصی طارمی حاشیه ای ندارد
-
به ما می گویند حاشیه سازی نکنید اما خودشان حاشیه ساز واقعی هستند
-
تبدیل شدن به دانشگاه کار آفرین اولویت اصلی است
-
تاکنون هیچ سخنرانی و فعالیت سیاسی در استان لغو نشده است
-
پایتخت انرژی میزبان نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی
-
دستگیری باند سارقین طلاجات منزل در بوشهر
-
در گذار از سنت به مدرنیته و فرا مدرنیته و رصد آن در شبکههای اجتماعی
تیتر خبرها
-
ریشهکنی بیسوادی در استان بوشهر نیازمند عزم عمومی است
-
با قاطعیت می گویم زندگی شخصی طارمی حاشیه ای ندارد
-
به ما می گویند حاشیه سازی نکنید اما خودشان حاشیه ساز واقعی هستند
-
تبدیل شدن به دانشگاه کار آفرین اولویت اصلی است
-
تاکنون هیچ سخنرانی و فعالیت سیاسی در استان لغو نشده است
-
پایتخت انرژی میزبان نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی
-
دستگیری باند سارقین طلاجات منزل در بوشهر
-
در گذار از سنت به مدرنیته و فرا مدرنیته و رصد آن در شبکههای اجتماعی