بوشهر؛ استانی که در چنگ غفلت ها خشکیده است
خشک آمد کشتگاه من !
سرویس اجتماعی | مرتضی رضایی: بوشهر در چهارمین درجة خشکسالی است؛ یعنی در آستانة فلج شدن ساختارهای اقتصادی و اجتماعی خود قرار دارد. این شاید مهمترین بخش گفتگوی اخیر پیام عسلویه با کارشناس ادارة آب و هواشناسی بوشهر بود که در تشریح وضعیت کنونی بیان کرد: «اگر بارندگی کاهش پیدا کند در مرحلة اول خشکسالی هواشناختی رخ می دهد، اگر این وضعیت دامنه دار شود، به دنبال آن دبی رودخانه ها (آب ورودی به رودخانه) کم می شود و مرحلة دوم آغاز می گردد و اگر همچنان این خشکسالی ادامه دار شود در مرحلة سوم رطوبت خاک کم می شود و امکان کشاورزی از بین می رود و خشکسالی زراعی اتفاق می افتد و در نهایت که وارد وضعیت خشکسالی های شدید می شویم، خشک سالی اجتماعی و اقتصادی رخ خواهد داد و تبعات سو و مهلک آن خود را عیان خواهد ساخت. این وضعیت می تواند در ادامه به قحطی و بحران های عمیق اجتماعی ختم شود».
امسال حداقل دهمین سال پیاپی است که بوشهر درگیر مسئلة خشکسالی است. در یک دهة گذشته دست کم دو سال، 87 و 95 شدیدترین نوع خشکسالی را داشته اند و در سال های دیگر به غیر سال 94 که بارندگی در حد نرمال داشتیم، روند مخرب خشکسالی کیان و عیان استان بوشهر را در نوردیده است. کما اینکه در سال 94 به رغم بارش 300 میلیمتری، به علت تغییر الگوی بارشهای استان بوشهر در روند طولانی مدتِ 15 سال اخیر، حجم بسیار بالای آن یک باره بارید و فرصت بهره برداری بهینه برای انسان را از میان برد.
از سوی دیگر به این آمارها توجه کنید: میزان آب ورودی رودخانه ها به استان بنا به گفته شاهپور رجایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای بوشهر، با کاهش 50درصدی در یک دهه گذشته از 2 میلیون و 306 هزار متر مکعب به حدود یک میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده. بارندگی امسال نسبت به میانگین سالانه 76 درصد کاسته شده. از سوی دیگر بررسی نقشه های هیدروگراف به ما نشان می دهد دسته کم 16 دشت استان در روندی کاهنده از سال 1390 به این سو بخش های عظیمی از آبهای زیرزمینی خود را از دست داده اند. سه دشت چاهکوتاه، گناوه و دیلم نیز در حرکت سینوسی افت و خیزهای متعددی در سالهای گذشته تجربه کرده اند. از میان این دشت ها ، دست کم 12 دشت روند کاهشی مطلق داشته اند و در تمام این سال ها ذخایر آبی زیر زمینی آنها سال به سال کاسته شده است. روندی که بر اساس پیشبینی ها ادامه دار خواهد بود و همچنان از ذخایر آبی کاسته خواهد شد.
همچنین به فرازهای زیر توجه کنیم:
استاندار بوشهر در مراسم افتتاح آب شرین کن بوشهر با اشاره به اينكه استان ما اكنون روزانه با ۱۱۰ هزار متر مكعب كسري آب مواجه است افزود: بدون توجه به رشد و افزايش جمعيت، استان بوشهر روزانه به ۳۷۰ هزار متر مكعب آب نياز دارد كه اكنون با كسري ۱۱۰ هزار متر مكعبي مواجه است. (منبع سایت آبفای بوشهر، 10/ 10/95)
همچنین امام جمعه بوشهر با اشاره به اينكه استان بوشهر در آينده روزانه به ۴۰۰ هزار متر مكعب آب نياز دارد گفت: با توجه روند اجرايي طرح‌هاي توسعه‌اي استان بوشهر اين استان در آينده روزانه به ۴۰۰ هزار متر مكعب نياز دارد كه اين مهم بايد در قالب طرح آب شيرين‌كن طراحي و تامين شود. (منبع سایت آبفای بوشهر، 10/ 10/95)
از طرف دیگر مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اعلام کرده است: «بنا به قوانین مربوطه ما 60 درصد از منابع آبی سطحی را می توانیم برداشت کنیم. اما 37% آب بهره برداری شده از منابع سطحی تجدید شونده، اصلاً به مرحلة مصرف نمی رسد و در راه انتقال از منابع آبی به محل مصرف، در راه تلف می گردد و تنها 23% از 60 درصد استفاده می شود».
وزیر نیرو نیز در مراسم افتتاح آب شیرین کن بوشهر اعلام می کند: «هدر رفت آب از شبكه‌هاي آبرساني استان بوشهر يكي از مشكلات اين استان است؛ با توجه به قدمت شبكه‌هاي آبرساني استان بوشهر بين ۳۰ تا ۵۰ سال اين شبكه‌ها فرسوده است كه سبب هدر رفت آب مي‌شود».
این آمار و ارقام در بازة زمانی بیش از یک دهه است که گفته می شود. روندی تدریجی و خزنده که از اوائل دهة هشتاد آغاز شده و تا کنون ادامه یافته است. هشدارهای متخصصان و نظریه پردازان اقلیم شناسی ایران در شاخه های مختلف هشدارهای تکان دهنده ای داده اند. دکتر رنانی اقتصاد دان شهیر ایران، بارها و به کرات از سالها قبل، از شروع جنگ آب در ایران خبر داده است. پروفسور کردوانی پدر کویرشناسی ایران از اتمام منابع آبی در ایران سخن می گوید. بسیاری دیگر از کارشناسان و بوم شناسان ایرانی از آغاز بحران های عمیق زیست میحیطی و چالش های امنیتی و اجتماعی آن سخن ها گفته اند. برخی از چالش ها همانند فرسودگی سیستم انتقال آب به شهادت وزیر مربوطه قدمتی 50 ساله دارند. بنابراین در این میان همة نشانه ها برای اینکه مسئولین به فکر چاره و علاج بیفتند و چاره ای کنند.
اما گویا دل های پر اضطراب در استان ما کم پیدا می شده است. اکنون که یکی از سخت ترین سالهای اخیر را در خشکسالی پشت سر نهاده ایم و در حالی که از چهار درجة خشکسالی در شدیدترین سطح آن به سر می بریم و دسته کم یک دهه از آغاز بحران می گذرد مسئولان بوشهری تازه برآن شده اند که سند راهبردی استان را تدوین کنند: «با توجه به بحران خشکسالی، برای ارائه راهکارهای مناسب در راستای برطرف کردن مشکلات این بحران، سند راهبری مدیریت خشکسالی تدوین شود».(استاندار بوشهر: 19/10/95)
اگر یک بازة زمانی 16 ساله را در نظر بگیریم یعنی از سال 1380 به این سو، بر اساس شهادت کلیة گفتارهایی که در بخش نخست آمده است، در برخی آمارها نشانه هایی بیش از یک دهه و در برخی حدود یک دهه است که گزارش شده است و همه می دانسته اند وضعیت بسیار بغرنجی در پیش است. همه می دانسته اند که بوشهر در آستانة بحرانی عمیق قرار گرفته است. می دانسته اند که استان بوشهر قرار است در وضعیت هول انگیزی وارد شود، وضعیتی که نه تنها استان ما، بلکه دامان سایر استان های همجوار که به لحاظ تأمین منابع آبی وابستگی های متقابلی میان ما برقرار بوده در خواهد گرفت. چگونه است که نه دولت اصلاحات، نه اصولگرا و نه اعتدال هیچ یک به دنبال تدوین سندی راهبری برای توسعه زیرساختهای لازم برای مبارزه با خشکسالی و پیامدهای آن نبوده اند؟ چه کسی پاسخگوست؟ به اصطلاح عموم «یقة چه کسی را باید گرفت»؟
از کم کاری ها و غفلت های دولت های قبل اگر بگذریم، با توجه به عیان بودن و عمیق تر شدن بحران از سال 90 به این سو، چرا دولت اعتدال در استان تاکنون به فکر تدوین یک استراتژی برای مقابله با خشکسالی و رفع آسیب های زاییده شده توسط آن نبوده اند و درست امروز که استان بوشهر در شدیدترین درجة خشکسالی گرفتار شده و در آستانة یک بحران عمیق که می تواند ابعاد امنیتی و سیاسی نیز به خود بگیرد، تازه به یاد تدوین سند راهبردی افتاده اند. در حالی که امروزه ما باید از مسئولان خود می شنیدیم که سند راهبردی مبارزه و مقابله با خشکسالی از سال ها پیش تدوین شده و بر اساس این سند این دستاوردها را داشته ایم، تازه امروز است که مسوولان دستور به تدوین و تهیة این سند داده است. سوال و پرسش جدی امروز این است این سند چه هنگام تدوین خواهد شد؟ چه هنگام اجرایی می شود؟ ثمرات آن کی مشخص خواهد شد؟ کدام کانون ها را شناسایی کرده و چه راهبردهای عملی برای گذر از بحرانی که بنا به شواهد دسته کم تا یک دهة دیگر ادامه دارد اندیشیده خواهد شد؟ و از همه مهمتر اگر مردم در غفلت و بی خبری به سر می برند حرجی نیست، مسئولین چرا تا کنون اقدام مؤثری در راستای مقابلة بنیادین با خشکسالی نکرده اند؟ برنامه ها و راهبرد های مهار کامل خشکسالی چیست؟ چه هنگام مجموعه اجرایی استان از روزمرگی خارج خواهند شد و با ایجاد ساختارهای لازم امنیت روانی، مقدمات توسعة همه جانبه را فراهم خواهند آورد؟ آیا قبل از آنکه دیرتر از ان شود که بتوان کاری کرد، کسی کاری خواهد کرد؟
امسال حداقل دهمین سال پیاپی است که بوشهر درگیر مسئلة خشکسالی است. در یک دهة گذشته دست کم دو سال، 87 و 95 شدیدترین نوع خشکسالی را داشته اند و در سال های دیگر به غیر سال 94 که بارندگی در حد نرمال داشتیم، روند مخرب خشکسالی کیان و عیان استان بوشهر را در نوردیده است. کما اینکه در سال 94 به رغم بارش 300 میلیمتری، به علت تغییر الگوی بارشهای استان بوشهر در روند طولانی مدتِ 15 سال اخیر، حجم بسیار بالای آن یک باره بارید و فرصت بهره برداری بهینه برای انسان را از میان برد.
از سوی دیگر به این آمارها توجه کنید: میزان آب ورودی رودخانه ها به استان بنا به گفته شاهپور رجایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای بوشهر، با کاهش 50درصدی در یک دهه گذشته از 2 میلیون و 306 هزار متر مکعب به حدود یک میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده. بارندگی امسال نسبت به میانگین سالانه 76 درصد کاسته شده. از سوی دیگر بررسی نقشه های هیدروگراف به ما نشان می دهد دسته کم 16 دشت استان در روندی کاهنده از سال 1390 به این سو بخش های عظیمی از آبهای زیرزمینی خود را از دست داده اند. سه دشت چاهکوتاه، گناوه و دیلم نیز در حرکت سینوسی افت و خیزهای متعددی در سالهای گذشته تجربه کرده اند. از میان این دشت ها ، دست کم 12 دشت روند کاهشی مطلق داشته اند و در تمام این سال ها ذخایر آبی زیر زمینی آنها سال به سال کاسته شده است. روندی که بر اساس پیشبینی ها ادامه دار خواهد بود و همچنان از ذخایر آبی کاسته خواهد شد.
همچنین به فرازهای زیر توجه کنیم:
استاندار بوشهر در مراسم افتتاح آب شرین کن بوشهر با اشاره به اينكه استان ما اكنون روزانه با ۱۱۰ هزار متر مكعب كسري آب مواجه است افزود: بدون توجه به رشد و افزايش جمعيت، استان بوشهر روزانه به ۳۷۰ هزار متر مكعب آب نياز دارد كه اكنون با كسري ۱۱۰ هزار متر مكعبي مواجه است. (منبع سایت آبفای بوشهر، 10/ 10/95)
همچنین امام جمعه بوشهر با اشاره به اينكه استان بوشهر در آينده روزانه به ۴۰۰ هزار متر مكعب آب نياز دارد گفت: با توجه روند اجرايي طرح‌هاي توسعه‌اي استان بوشهر اين استان در آينده روزانه به ۴۰۰ هزار متر مكعب نياز دارد كه اين مهم بايد در قالب طرح آب شيرين‌كن طراحي و تامين شود. (منبع سایت آبفای بوشهر، 10/ 10/95)
از طرف دیگر مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اعلام کرده است: «بنا به قوانین مربوطه ما 60 درصد از منابع آبی سطحی را می توانیم برداشت کنیم. اما 37% آب بهره برداری شده از منابع سطحی تجدید شونده، اصلاً به مرحلة مصرف نمی رسد و در راه انتقال از منابع آبی به محل مصرف، در راه تلف می گردد و تنها 23% از 60 درصد استفاده می شود».
وزیر نیرو نیز در مراسم افتتاح آب شیرین کن بوشهر اعلام می کند: «هدر رفت آب از شبكه‌هاي آبرساني استان بوشهر يكي از مشكلات اين استان است؛ با توجه به قدمت شبكه‌هاي آبرساني استان بوشهر بين ۳۰ تا ۵۰ سال اين شبكه‌ها فرسوده است كه سبب هدر رفت آب مي‌شود».
این آمار و ارقام در بازة زمانی بیش از یک دهه است که گفته می شود. روندی تدریجی و خزنده که از اوائل دهة هشتاد آغاز شده و تا کنون ادامه یافته است. هشدارهای متخصصان و نظریه پردازان اقلیم شناسی ایران در شاخه های مختلف هشدارهای تکان دهنده ای داده اند. دکتر رنانی اقتصاد دان شهیر ایران، بارها و به کرات از سالها قبل، از شروع جنگ آب در ایران خبر داده است. پروفسور کردوانی پدر کویرشناسی ایران از اتمام منابع آبی در ایران سخن می گوید. بسیاری دیگر از کارشناسان و بوم شناسان ایرانی از آغاز بحران های عمیق زیست میحیطی و چالش های امنیتی و اجتماعی آن سخن ها گفته اند. برخی از چالش ها همانند فرسودگی سیستم انتقال آب به شهادت وزیر مربوطه قدمتی 50 ساله دارند. بنابراین در این میان همة نشانه ها برای اینکه مسئولین به فکر چاره و علاج بیفتند و چاره ای کنند.
اما گویا دل های پر اضطراب در استان ما کم پیدا می شده است. اکنون که یکی از سخت ترین سالهای اخیر را در خشکسالی پشت سر نهاده ایم و در حالی که از چهار درجة خشکسالی در شدیدترین سطح آن به سر می بریم و دسته کم یک دهه از آغاز بحران می گذرد مسئولان بوشهری تازه برآن شده اند که سند راهبردی استان را تدوین کنند: «با توجه به بحران خشکسالی، برای ارائه راهکارهای مناسب در راستای برطرف کردن مشکلات این بحران، سند راهبری مدیریت خشکسالی تدوین شود».(استاندار بوشهر: 19/10/95)
اگر یک بازة زمانی 16 ساله را در نظر بگیریم یعنی از سال 1380 به این سو، بر اساس شهادت کلیة گفتارهایی که در بخش نخست آمده است، در برخی آمارها نشانه هایی بیش از یک دهه و در برخی حدود یک دهه است که گزارش شده است و همه می دانسته اند وضعیت بسیار بغرنجی در پیش است. همه می دانسته اند که بوشهر در آستانة بحرانی عمیق قرار گرفته است. می دانسته اند که استان بوشهر قرار است در وضعیت هول انگیزی وارد شود، وضعیتی که نه تنها استان ما، بلکه دامان سایر استان های همجوار که به لحاظ تأمین منابع آبی وابستگی های متقابلی میان ما برقرار بوده در خواهد گرفت. چگونه است که نه دولت اصلاحات، نه اصولگرا و نه اعتدال هیچ یک به دنبال تدوین سندی راهبری برای توسعه زیرساختهای لازم برای مبارزه با خشکسالی و پیامدهای آن نبوده اند؟ چه کسی پاسخگوست؟ به اصطلاح عموم «یقة چه کسی را باید گرفت»؟
از کم کاری ها و غفلت های دولت های قبل اگر بگذریم، با توجه به عیان بودن و عمیق تر شدن بحران از سال 90 به این سو، چرا دولت اعتدال در استان تاکنون به فکر تدوین یک استراتژی برای مقابله با خشکسالی و رفع آسیب های زاییده شده توسط آن نبوده اند و درست امروز که استان بوشهر در شدیدترین درجة خشکسالی گرفتار شده و در آستانة یک بحران عمیق که می تواند ابعاد امنیتی و سیاسی نیز به خود بگیرد، تازه به یاد تدوین سند راهبردی افتاده اند. در حالی که امروزه ما باید از مسئولان خود می شنیدیم که سند راهبردی مبارزه و مقابله با خشکسالی از سال ها پیش تدوین شده و بر اساس این سند این دستاوردها را داشته ایم، تازه امروز است که مسوولان دستور به تدوین و تهیة این سند داده است. سوال و پرسش جدی امروز این است این سند چه هنگام تدوین خواهد شد؟ چه هنگام اجرایی می شود؟ ثمرات آن کی مشخص خواهد شد؟ کدام کانون ها را شناسایی کرده و چه راهبردهای عملی برای گذر از بحرانی که بنا به شواهد دسته کم تا یک دهة دیگر ادامه دارد اندیشیده خواهد شد؟ و از همه مهمتر اگر مردم در غفلت و بی خبری به سر می برند حرجی نیست، مسئولین چرا تا کنون اقدام مؤثری در راستای مقابلة بنیادین با خشکسالی نکرده اند؟ برنامه ها و راهبرد های مهار کامل خشکسالی چیست؟ چه هنگام مجموعه اجرایی استان از روزمرگی خارج خواهند شد و با ایجاد ساختارهای لازم امنیت روانی، مقدمات توسعة همه جانبه را فراهم خواهند آورد؟ آیا قبل از آنکه دیرتر از ان شود که بتوان کاری کرد، کسی کاری خواهد کرد؟
ارسال دیدگاه
اقتصادی
- دیدار و گفت و گوی مدیر عامل شرکت مخازن سبز پتروشیمی عسلویه با هیات های مختلف صنعتی در نمایشگاه ایران اکسپو
- مدیر عامل شرکت پتروشیمی کیان: تکمیل و بهره برداری مگا پروژه کیان تحقق عینی و عملی شعار سال و فرمان رهبری فرزانه انقلاب است
- پیام تبریک مدیرعامل شرکت مخازن سبز عسلویه به مناسبت فرا رسیدن عید سعید فطر
- معاون امور اجرایی وزیر دفاع منصوب شد
