در حاشیۀ نمایشگاه خرمای ایران که با همت بخش خصوصی برگزار گردید، فرصتی دست داد تا روزنامۀ پیام عسلویه مصاحبه ای مفصل و خواندنی با سید حسین حسینی محمدی، مدیر کل صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر ترتیب دهد. این مصاحبه که بعد از سخنرانی صریح استاندار بوشهر در خصوص به بن بست رسیدن شیوۀ ادارۀ کشور با نظام بروکراسی معیوب و معلول کنونی صورت گرفت، با حمایت دکتر حسینی از مواضع استاندار رو به رو شد و به شرح کاملی از معضلات موجود در بازار خرمای ایران منتهی گردید.
اصلاح ساختار یک ضرورت
اصلاح ساختار اداری کشور و کاهش بروکراسی یک واقعیت است که در نظام اداری ما سالیان سال است که مطرح است و ضعف این ساختار از عواملی هست که باعث شده فضای کسب و کار ایران در رتبه خوبی نباشد. ما الآن در رتبۀ 121 جهانی قرار گرفته ایم که رتبۀ بسیار ناشایستی است. همین خاطر این تحول نظام بروکراتیک باید اتفاق بیفتد تا از اتلاف منابع و منافع ملی جلوگیری شود. در عین حال بخش خصوصی هم نیازمند تغییر رفتار و نگاه به کسب و کار است. بخش خصوصی باید چابک تر شود و یک پوست اندازی داشته باشد و متناسب با نیاز امروز و بازار و شرایط بین المللی خود را باز سازی کند.
 
تحریم ها و الزامات ناخوشایند
شرایطی که تحریم ها به ما الزام کرده منتهی به یک سری سیاست ها و تصمیماتی شده و خواهد شد که برخی از این تصمیمات ممکن است خوشایند بخشی از جامعه و فعالان بخش خصوصی نباشد؛ اما چاره ای جز این تصمیمات هم نداریم. در این شرایط هم بخش خصوصی و دولتی در کنار هم باید باشند و بتوانند نگاه ها را به هم نزدیک تر کنند. هم بخش خصوصی شرایط دولت را در این تحریم ها درک کند و هم دولت باید فرصت های تازه برای برون رفت از این شرایط خلق کند.
بازار سیصد میلیونی و فرصتی برای خرما یک بازار بزرگ در حوزۀ CIS داریم که بیش از سیصد میلیون نفر مصرف کننده دارد، شرایط آب و هوایی آن طوری است که خرما نمی توانند کشت کنند و در عین حال در سبد مصرف آنها خرما وجود دارد. باید روی بازار آسیای میانه بیشتر کار کنیم. مهمترین موضوع در این زمینه در کنار ارتقای روش های بسته بندی و فراوری، حرکت بر اساس نیاز مشتریان است. باید محصول را به بازار معرفی کنیم و با کیفیت و استاندارد لازم تحویل بدهیم. بحث برندینگ و برند سازی بسیار حائز اهمیت است. اینکه بتوانیم اعتماد و وفادارای مشتری را به کالای خودمان جلب کنیم. ما توانستیم در سال گذشته خرمای کبکاب دشتستان و تنگستان را در سازمان مدیریت فکری جهانی به همین نام به ثبت برسانیم که در برندسازی یک محصول اتفاقی بسیار مهم محسوب می شود. الان خرمای استان بوشهر شناسنامه رسمی جهانی دارد. همچنین خرمای طلایی زاهدی دشتستان که کمک بسیار بزرگی به برندسازی و معرفی محصول منجر خواهد شد.
 
نمایشگاه ها، فرصتی برای آشنایی با رقبا
حضور در نمایشگاه ها بسیار مهم است. اگر به دنبال این هستیم که بنگاه ها رقابت پذیرتر باشند و حضور موفق تری داشته باشند و ارزش افزوده بیشتری برای خود به ارمغان بیاورند، باید بتوانیم همزمان با ارتقای محصول و کیفیت، بازاریابی را در نمایشگاه های داخلی و خارجی به درستی انجام دهیم. از سوی دیگر با رقبای خود هم باید آشنا باشیم؛ چون هر تولید کننده ای باید بداند رقیبش چه می کند و چه ویژگی هایی دارد. شناخت بسته بندی، مدیریت، ارتباط با مشتری کیفیت، حضور در نمایشگاه ها را الزام می کند.
خوشۀ خرما و تأثیر بر اصلاحات صنعت خرمای استان
70 تا 80 درصد خرمای استان در داخل کشور مصرف می شود. همین نسبت برای خرمای کشور هست. ما اگر به درستی روی بازار فروش و عرضۀ خرما کار کنیم می توانیم با ارزش افزودۀ بیشتر در سطح داخل کشور محصول را عرضه کنیم و فعالان این بخش منتفع می شوند. یکی از کارهایی که با همکاری شرکت شهرکت های صنعتی انجام شده «خوشه خرما» هست. در مطالعۀ خوشۀ خرمای استان تمام ذی نفعان، تولید کننده داشت و برداشت محصول، نگهداری، فراوری، بسته بندی، بازاریابی و بازارسازی مورد بررسی قرار گرفت. طی این کارها یکی از مشکلاتی که دیده شد بحث روش های نگه داری خرما بود. خرما به صورت سنتی نگه داری می شد و وقتی به بازار می آمد مشتری پسند نبود و کیفیت نداشت. به تولید کننده ها و سیاست گذاران پیشنهاد دادیم که برای واحدهای خرما تسهیلاتی در نظر گرفته شود که بتوانند در کارگاهشان سردخانه های کوچکی ایجاد کنند. یا اگر نمی توانند سردخانه بسازد محصول را در سردخانه های دیگر قرار دهد تا دچار مشکل نشود. خرما را به صورت فشرده در فضای باز و سنتی نگه داری می کردیم که به شدت کیفیت آن دچار افول می شد.
پایان دورۀ خریدهای تضمینی یعنی تقویت بخش خصوصی
در این چند سال وضعیت خرما تغییر کرده، قیمت آن رشد نموده و به سودآوری رسیده است. در سال های گذشته همیشه دولت ها مجبور به خرید تضمینی خرما بودند. تعاونی روستایی باید خرما را می خرید و چون روش نگه داری خرما روش سنتی بود عملاً غیر قابل استفاده بود و مجبور به منهدم کردنش می شدند و یا با قیمت بسیار پایین استفاده های صنعتی از آن می شد و این عین ضرر بود. اما با مطالعۀ خوشه خرما باعث شد در بخش خرما اتفاقات بسیار خوبی رخ بدهد و ارزش افزوده بیشتر نصیب کشاورز بشود.
خرمای ما بی ارزش ترین خرمای بازار جهانی
فاصله ما با کشورهای دیگر بسیار زیاد است. به لحاظ ارزشی که روی خرما ایجاد می شود و خرمای ما حداکثر یک و نیم تا دو دلار تبه فروش می رود. اما خرمای مجول عربستان یا تونس و مصر و رژیم صهیونیستی که واقعا روی خرما کار کرده اند، حداقل 4 برابر گران تر از خرمای ماست. یک بخشی به گونه های خرمای آنها بر می گردد که یکی از بهترین انواع خرما، مَجول عربستان است و بخش دیگر آن به بازاریابی های درست مربوط است. خرمای زاهدی کبکاب یا پیارم از بهترین انواع خرمای بازار هستند که قدرت رقابت پذیری دارند. اما جایگاه خود را به دست نیاورده اند.
خرما، جایگزینی برای انواع قندها
ما باید بتوانیم خرما را جایگزین انواع قندهای موجود در بازار در محصولات شیرینی جات کنیم. اثرات و عوارض خرما اصلا قابل ملاحظه با عوارض سایر قندی جات است. باید بتوانیم در مدارس و دانشگاه ها و یا دستگاه های عمومی و دولتی خرما و محصولات فراوری شده با خرما را جایگزین قندیجات و شرینی جاتی کنیم که چندان برای سلامتی مفید نیست. هم به صنعت خرما رونق بخشیده ایم و هم به لحاظ مسائل سلامت عمومی گامی رو به جلو برداشته ایم.
بازاری به ارزش یک میلیارد دلار
یکی دیگر از کارها میز خرماست که اولین میز خرما را با حضور فعالان حوزه های خرما خیز کشور برگذار می کنیم. شش استان خرما خیز سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، بوشهر و خوزستان حضور دارند کهدر اجلاسیۀ میز خرما به بررسی معضلات خرما خواهند پرداخت. ما باید بتوانیم در استان های بزرگ و صنعتی تر کشور نمایشگاه های تخصصی خرما دائر کنیم. صادرات ما د و ال پیاپی رشد نشان می دهد. در سال 96 توانستیم 256 میلیون دلار صادرات داشته باشیم. البته مقدار قابل ملاحظه ای نیست؛ چرا که ما یک میلیون تن تولید خرما داریم. باید حداقل سیاست گذاری روی یک میلیارد دلار صادرات باشد که به سمت این عدد برویم. ما می توانیم با یک دانش بیشتر و توجه به روش هایی که بازارپسند است به این یک میلیارد دلار دسترسی پیدا کنیم.
...........