به زادروز صمد بهرنگي 
����بابك شاكر
دوم تيرماه زاد روز صمد  بهرنگي است.  آموزگار جسور، مبارز و انديشه مند كه عمر كوتاهش را در كنار مبارزه صرف ادبيات كودك و نوجوان  كرد . صمد  در لايه هاي زيرين بازآفريني  و احياي قصه هاي سنتي و افسانه ها به واقعيات اجتماعي مي پردازد.  او با وجود مولفه هاي " در زماني"  آثارش و در مقابل هم مكتبي هايش، براهني و ساعدي ( نويسندگان مكتب داستان نويسي آذربايجان)  روايتي سنتي با رويكرد  مكتوب كردن فرهنگ شفاهي را دارد،  اما بسيار هنرمندانه مفاهيم  ايدئولوژيك  روزگار خود را در  بطن نوشته هايش مي گنجاند  كه  حتي كودكي كه قصه را مي خواند ، درد را در وجود خود حس مي كند. كدام كودك يا نوجوان است كه در قصه "اولدوز و كلاغها"  حرف مراد چون تيري بر سينه اش ننشيند. سرماي خانه به دليل گراني نفت! لرز بر تن خواننده هم مي اندازد. بزرگتر هم كه مي شود و با مفاهيم سياسي آشنا ، درك تازه تري از قصه هاي صمد پيدا مي كند و ماهي سياه كوچولو  در ساحتي  جديد برايش متولد مي شود.  به گفته خود صمد، قصد او آن است كه دنياي رنگين و تخيلي كودكان را به "واقعيت هاي سرسخت اجتماعي" پيوند بزند.
به راستي از هوشمندي صمد است كه دريافته قصه و حكايت ابزار خوبي است براي بيان انديشه هايي كه  صراحت در بازگويي شان سر سبز را مي دهد بر باد... صمد به قول شاملو چهره ي حيرت انگيز تعهد بود ، او آرمان داشت و اين آرمان مختص تعهدش بود ...  صمد صمد است.  چه در حوزه ادبيات كودك و نوجوان و چه در  حوزه انديشه هاي سياسي اجتماعي به عنوان يك مبارز و منتقد. نام و ياد سبزش گرامي
"آن‌وقت ماهی سیاه از دسته ماهی‌های دریا جدا شد و خودش به شنا کردن پرداخت. کمی بعد، آمد به سطح دریا. آفتاب گرم می‌تابید، ماهی سیاه کوچولو گرمی سوزان آفتاب را بر پشت خود حس می‌کرد و لذت می‌برد. آرام و خوش، در سطح دریا شنا می‌کرد و به خودش می‌گفت: «مرگ خیلی آسان می‌تواند الآن به سراغ من بیاید، اما من تا می‌توانم زندگی کنم نباید به پیشواز مرگ بروم. البته اگر یک‌وقتی ناچار با مرگ روبه‌روشدم -که می‌شوم- مهم نیست؛ مهم این است که زندگی یا مرگ من چه اثری در زندگی دیگران داشته باشد..."
(ماهی سیاه كوچولو. صمد بهرنگی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۴۷. ص ۲۰-۲۱)
................................