ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮﮔﻢ ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﻫﺎی ﻫﺎﯾﯽ
ﻧﻪ ﻓﺮﯾﺎد و ﻧﻪ ﺍﻓﻐﺎن و ﻧﻮﺍﯾﯽ
ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮔﺸﺘﻪ ﻓﺎﯾﺰ ﮐﺸﺘﻪ دل                
ﻧﺪﺍﺭد ﮐﺸﺘﻪ دل ﺧﻮن ﺑﻬﺎﯾﯽ
محمدباقر نجف‌زاده بارفروش در آذر ماه ۱۳۳۹ خورشیدی در روستای خطیرکلای قائم شهر مازندان دیده به جهان گشود. دبستان، راهنمایی و دبیرستان را در خطیرکلا و شهر قائم شهر گذراند. سپس دروس حوزوی را در قائم شهر، بابل، ساری و قم تا خارج از فقه ادامه داد. وارد دانشگاه شد و لیسانس، فوق لیسانس و دکتری ادبیات را در دانشگاه تهران گذراند.
 
محمد باقر نجف‌ زاده ، چهره ملی ادبی ایران و نویسنده ادبیات مقاومت مازندران به دلیل عارضه شیمیایی و دیابت در بستر بیماری ست. محقق و طنزنویس مازندرانی این روزها ۵۸ سالگی اش را پشت سر می گذارد. زندگی این محقق و استاد دانشگاه زندگی پرحادثه‌ای ست؛ تحصیلش، تدریسش و… هر کدام برای خودش پروژه‌ای ست. از دستفروشی و مسافرکشی و کارهایی از این دست تا تدریس در دانشگاه‌های معتبر و تحقیق و پژوهش ۶۵ جلد کتاب در حوزه زبان و ادبیات پارسی. وقتی با دکتر همصحبت می‌شوی احساس می‌کنی ردپای طنز در صحبت‌هایش دیده می‌شود ولی هنر دکتر همین است. علامه شهیدی، عبدالحسین زرین کوب، اسماعیل حاکمی، بحرالعلومی، سیدحسن سادات، قیصرامین‌پور، محمدرضا ترکی، عبدالرضا سیف، اسدالله نوروزی... از دیگر کسانی بودند که وی با انها رفاقت علمی داشت. نجف زاده بارها در جبهه حضور داشت و به درجه جانبازی نیز نائل آمد. زنان داستان نویس در ایران، طنز در شعر استاد شهریار، طنزنویسان ایران از مشروطه تا انقلاب، علم از دیدگاه امام علی (ع)، لالایی‌های ایران، ترانه‌ای خیام، تمام فصل‌ها بوی تو را می‌دهند، مثل یک خواب، طنز سرایان، حماسه مقاومت، صحیفه سجادیه و ترجمه نهج البلاغه برخی دیگر از تالیفات این نویسنده مازندرانی ست.
 
ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ دﺷﺘﯽ ﻣﺘﺨﻠﺺ ﺑﻪ ﻓﺎﯾﺰ در ﺳﺎل ۱۲۵۰ه ق ﺑﺮﺍﺑﺮ ۱۲۰۹ه ش در روﺳﺘﺎی ﮐﺮدوﺍن ﺍز ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن دﺷﺘﯽ دﯾﺪه ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﮔﺸﻮد. ﺗﺤﺼﯿﻼت ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ رﺍ در روﺳﺘﺎی ﮐﺮدوﺍن و ﺳﭙﺲ در ﺑﺮدﺧﻮن زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺪرﺳﯿﻦ ﻣﮑﺘﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻓﺮﺍ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻌﺪ ﺍز ﺍﺗﻤﺎم ﺗﺤﺼﯿﻼت ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺮدوﺍن برگشت... در درﺑﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن دﺷﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻧﯿﺰ ﻃﺒﻊ ﺷﺎﻋﺮی دﺍﺷﺖ و ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺗﺮوﯾﺞ ﻋﻠﻢ ﺑﻮد و ﮐﺘﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﮔﻔﺘﻦ و ﺗﺮوﯾﺞ ﻋﻠﻢ ﺷﺪ. ﭘﺲ ﺍز ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن ﻓﺎﯾﺰ ﺑﻪ ﮔﺰدرﺍز روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺧﻮرﻣﻮج رفت. ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﺎﯾﺰ ﺷﺎﻋﺮ ﺷﺮوه ﺳﺮﺍی دﺷﺘﯽ ﭘﺲ ﺍز ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﻫﺸﺘﺎد ﺳﺎل زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ در ﺳﺎل ۱۲۸۹ ه ش ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎ ۱۳۳۰ ه ق در ﮔﺰدرﺍز وﻓﺎت ﯾﺎﻓﺖ و ﺟﺴﺪش رﺍ ﭘﺲ ﺍز ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ وﺻﯿﺘﺶ ﺑﻪ ﻧﺠﻒ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﻮده و در آﻧﺠﺎ دﻓﻦ کردند.
 
این کتاب علاوه بر متن سروده‌های فایز دیدگاه‌های دیگر شاعران و صاحب‌نظران درباره این شاعر را شامل می شود. بخش‌های مختلف کتاب به متن سروده‌های او، نقد شعر و واژه‌نامه شعرهای فایز اختصاص یافته. مولف در آغاز کتاب پیش‌درآمدی بر این اثر نوشته. در این بخش دیدگاه‌های منوچهر آتشی، حسن امداد، سیدمصطفی حسینی‌دشتی، محمدحسین رکن‌زاده آدمیت، مهدی ستایشگر، محمد معین و فرهاد مهریار آمده. در ادامه نیز متن سروده‌های فایز دشتی آمده و مولف کتاب سعی کرده، هر آنچه منسوب به فایز بوده و نویسندگان دیگر نوشته اند را گردآوری کند. در بخش دیگر"نقد شعر فایز" از مهروش طهوری آمده است. آخرین بخش نیز به"واژه‌نامه سروده‌های فایز" اختصاص دارد.
 
 
به قلم دکتر محمدباقر نجف زاده:
در گستره شعر فولکلوریک یعنی فرهنگ مردمی و بومی‌گرایی در کنار سخنورانی چون باباطاهر عریان در همدان، امیر پازواری در مازندران و ده‌ها سخنور دیگر، شاعری لطیف و نازک طبع به نام محمدعلی زایر معروف به فایز دشتی در جنوب ایران و در روزگار قاجاریه نیز وجود داشته است. سروده‌های فایز با بسیاری از آثار دیگر شاعران در آمیخته و دستخوش رویدادها و اختلاط شده است. برهمین اساس روز به روز به آثاری بر می‌خوریم که به نام فایز مشهور شده و رفته رفته نام و آثارش با افسانه و نایکدستی روبه‌رو شده و درستی، واقعیت‌ها و حقایق زندگی و اندیشه‌های این شاعر گم شده و سرشار از ابهام است. هرچه هست با اینکه روزگارش با ما دور نیست، این درآمیختگی جای پرسش و شگفتی دارد. دستمایه کنونی کوششی ست مخلصانه در شناخت شعر و جایگاه این سخنور از سرزمین جنوب ایران زمین و مردم خونگرم و سرشار از زیبایی و لطف و مهر و بزرگی و بزرگواری. باشد که مورد قبول قرار گیرد. بمنه و کَرمه.
 
فایز دشتی و شعر او با موضوعیت فایز در سال ۱۳۹۰ با تیراژ ۱۲۰۰ نسخه توسط انتشارات هزاره ققنوس به بازار کتاب عرضه شد.